Biến thể Omicron đã khiến nhiều nhà khoa học lo ngại do số lượng đột biến nhiều bất thường (50), trong đó có ít nhất 26 đột biến mới. Nhưng nhiều hơn không nhất thiết đồng nghĩa tồi tệ hơn: Các đột biến kết hợp có thể khiến một loại virus trở nên đáng sợ hơn, nhưng chúng cũng có thể tiêu diệt lẫn nhau.

Ảnh minh họa: Siasat

Jesse Bloom, nhà sinh học tiến hóa tại Trung tâm Nghiên cứu Ung thư Fred Hutchinson (Mỹ), giải thích: “Về nguyên tắc, các đột biến cũng có thể chống lại nhau. Tuy nhiên, trong trường hợp này, sự chọn lọc tiến hóa có nhiều khả năng dẫn đến sự lây lan của một biến thể mới với các tổ hợp đột biến thuận lợi hơn là bất lợi”.

Penny Moore, nhà virus học tại Viện Quốc gia về Các bệnh truyền nhiễm ở Nam Phi, nhận định: “Điều quan trọng là phải đánh giá tổng thể virus”.

Nhóm của Tiến sĩ Moore là một trong số hàng chục nhóm trên toàn thế giới đang cố gắng tìm hiểu liệu các loại vắc xin hiện tại có chống được Omicron hay không. Các nhà khoa học đang tạo ra các phiên bản nhân tạo của virus chứa tất cả các đột biến của Omicron, thay vì đưa ra phán đoán dựa trên một tập hợp các đột biến riêng lẻ.

Các nhà nghiên cứu đã rút ra bài học kinh nghiệm vào năm ngoái, khi biến thể Beta xuất hiện ở Nam Phi. Khi đó, họ cho rằng khả năng né tránh miễn dịch của biến thể dựa trên đột biến E484K. Nhưng Beta cũng có 2 đột biến khác ảnh hưởng đến độ nhạy với vắc xin.

Tiến sĩ Moore nói: “Sự kết hợp của 3 đột biến này có khả năng kháng miễn dịch cao hơn so với loại virus chỉ chứa E484K. Nghiên cứu một đột biến riêng lẻ dẫn tới sai lệch”.

Omicron có đột biến N501Y, được cho có thể giúp virus liên kết chặt chẽ hơn với tế bào của con người. Đột biến này cũng có trong biến thể Alpha và liên quan đến khả năng lây lan.

“Tuy nhiên, cuối cùng Delta, không có đột biến đó, lại dễ lây lan hơn Alpha. Bởi Delta có các đột biến khác giúp tăng cường khả năng truyền bệnh", Tiến sĩ Bloom nói.

Khả năng lây lan của một biến thể phụ thuộc vào mức độ liên kết của virus với các thụ thể trên tế bào người, tính ổn định của virus, vị trí virus nhân lên trong đường thở…

Omicron có một nhóm các đột biến ảnh hưởng tới việc liên kết chặt chẽ hơn với các tế bào của con người. “Nhưng khi kết hợp với nhau, chúng có thể có tác động khác”, Tiến sĩ Bloom nói. Vì lý do đó, ông không thể dự đoán biến thể sẽ hoạt động như thế nào trong cơ thể.

Điều đó sẽ đòi hỏi các nghiên cứu trong phòng thí nghiệm đang được tiến hành trên toàn cầu.