Ám ảnh đột quỵ

Tai biến mạch máu não nếu không điều trị kịp thời gây ra hàng loạt tai biến khó lường Ảnh L.N .

200 ngàn người mắc mới

Tại Lễ phát động Ngày Đột quỵ thế giới tổ chức mới đây ở TPHCM, GS- TS Lê Văn Thành, Chủ tịch Hội Phòng chống Tai biến mạch máu não cho biết, mỗi năm Việt Nam có khoảng 200.000 người mắc mới chứng tai biến mạch máu não(TBMMN), làm chết khoảng 100.000 người. Hiện số bệnh nhân đang sống với căn bệnh này là 486.000 người, và số người tử vong là 104.800 người/năm.

Đây là bệnh của hệ thần kinh phổ biến nhất hiện nay, với tần suất xuất hiện 1,5 ca/1000 người/năm, tuần suất này ở lứa tuổi trên 75 là 10 ca/1000 người/năm.

Không giống như các bệnh khác, sau khi mắc TBMMN, 20% bệnh nhân tử vong trong vòng một tháng, khoảng 10% tử vong trong vòng một năm và 40% hồi phục không di chứng.

Có rất nhiều nguyên nhân khác nhau nhưng một trong những nguyên nhân hay gặp nhất là một động mạch máu bị tắc bởi những cục máu đông được gọi là huyết khối hoặc các động mạch bị xơ vữa do trong mạch máu bị ứ đọng mỡ và dày lên dần dần làm hẹp lòng mạch, cản trở dòng chảy, đến một lúc nào đó tạo thành cục máu đông. Nếu là cục máu đông này bị kẹt lại trong não thì gọi thuyên tắc não.

Cơn đột quỵ cũng có thể xảy ra khi một động mạch trong não bị vỡ ra được gọi là xuất huyết não, thường gặp ở bệnh nhân có xơ vữa mạch và tăng huyết áp. Bác sĩ Trần Chí Cường- Khoa DSA Bệnh viện ĐH Y Dược TPHCM cho biết, tại TPHCM cứ mỗi năm có khoảng 20.000 bệnh nhân bị TBMMN, trong đó, có hàng ngàn người tử vong, số còn lại đa phần là mất sức lao động hoặc sống đời sống thực vật.

Theo bác sĩ Cường, khi tắc mạch máu trong não sẽ làm giảm đột ngột hoặc ngưng hoàn toàn việc cung cấp máu lên não, khiến cho các tế bào thần kinh bị tổn thương và chức năng hoạt động của các cơ quan này bị tê liệt trong một thời gian dài, gây ra các di chứng bại liệt, méo miệng, mất giọng… bởi 20 triệu tế bào thần kinh sẽ chết chỉ sau 1 phút đột quỵ nên không được chậm trễ trong điều trị căn bệnh này. Vì vậy, khi bị đột quỵ việc điều trị kịp thời sẽ mang lại hy vọng sống cho bệnh nhân.

Gánh nặng

Theo bác sĩ Thành, cứ 10 người sau khi bị TBMMN thì có 4 người ít nhiều cần đến sự giúp đỡ của người nhà trong cuộc sống hằng ngày, 1 người trở thành tàn phế, hoàn toàn trông nhờ vào sự chăm sóc của người nhà.

Theo các chuyên gia khoảng 1/3 trường hợp đột quỵ sẽ bị lại trong vòng 5 năm, trong khi khoảng 30% người sống sót qua đột quỵ cần người khác giúp mình chăm sóc cơ thể và 50% không thể làm bất cứ việc gì sau ngã bệnh. Vì vậy, theo GS Lê Văn Thành, việc phát hiện và điều trị đúng sẽ làm giảm gánh nặng cho người bệnh và xã hội.

Theo GS Thành, trước hết phải điều trị các nguyên nhân gây tai biến như tăng huyết áp, xơ vữa động mạch, tránh căng thẳng thần kinh, không uống rượu bia, không hút thuốc lá; cần khám tại cơ sở y tế nếu thấy có triệu chứng đau đầu, chóng mặt, khó ở, mệt không có nguyên nhân để được phát hiện và điều trị kịp thời.

Người đã bị TBMMN nhiều nguy cơ tái phát nên phải điều trị tích cực để phòng ngừa tái phát. Theo đó, phải làm việc nhẹ nhàng vừa sức, không ăn nhiều mỡ béo, chất ngọt, đường, không ăn quá mặn, ăn nhiều rau củ quả. Điều trị tăng huyết áp, đái tháo đường, bệnh tim mạch… Phải tăng cường tập vận động tại nhà hoặc tập vật lý trị liệu.

Bác sĩ Trần Chí Cường cho biết, để phòng ngừa nên vận động cơ thể và tập thể dục thường xuyên; tránh béo phì bằng cách giữ chế độ ăn uống đúng mức ạn chế rượu, bia; tránh hút thuốc lá…

Theo bác sĩ Cường, khi đã lâm vào căn bệnh này, không còn phương pháp điều trị nào hiệu quả bằng can thiệp nội mạch đặt stent. Giải pháp điều trị này đã được một số bệnh viện lớn trên thế giới thực hiện và BV Đại học Y dược TPHCM đã tiến hành điều trị thành công cho hàng trăm ca từ 2 năm qua.