16/3/2025 | 4:14:12 PM

Dịch sởi bùng phát: Nguyên nhân và giải pháp

Dịch sởi đang lan rộng trên cả nước với số ca nghi nhiễm lên đến 40.000 trường hợp và 5 ca tử vong chỉ trong ba tháng đầu năm 2025.

Các chuyên gia nhận định, nguyên nhân chính đến từ chu kỳ dịch 5 năm, tỷ lệ tiêm chủng thấp, tình trạng trì hoãn tiêm vaccine và tư tưởng “anti vaccine” sau đại dịch COVID-19.

Nguy cơ bùng phát từ tỷ lệ tiêm chủng thấp

Tại cuộc họp trực tuyến chiều 15/3, Bộ Y tế và các chuyên gia dịch tễ đã chỉ ra ba yếu tố chính khiến dịch sởi bùng phát mạnh mẽ trong năm nay. Trong đó, yếu tố quan trọng nhất là tốc độ tiêm chủng chậm hơn tốc độ lây lan của virus sởi.

TS. Hoàng Minh Đức, Cục trưởng Cục Y tế dự phòng

Theo Cục trưởng Cục Phòng bệnh Hoàng Minh Đức, hai năm đại dịch COVID-19 đã làm gián đoạn chương trình tiêm chủng mở rộng, khiến tỷ lệ tiêm vaccine sởi – rubella sụt giảm nghiêm trọng. Thời gian gần đây, việc thiếu hụt nguồn vaccine cũng góp phần làm giảm tỷ lệ bao phủ. Thống kê cho thấy, năm 2024, tỷ lệ tiêm mũi 1 (trẻ 9 tháng tuổi) chỉ đạt 87,4%, mũi 2 (trẻ 18 tháng tuổi) đạt 97,7%, trong khi nhiều địa phương có tỷ lệ tiêm chủng đầy đủ chỉ khoảng 50%.

WHO khuyến cáo, để kiểm soát dịch sởi, tỷ lệ tiêm chủng cần đạt ít nhất 95% nhằm đảm bảo miễn dịch cộng đồng. Tuy nhiên, tại Việt Nam, nhiều địa phương vẫn chưa đạt ngưỡng này. Điều này dẫn đến một khoảng trống miễn dịch, tạo điều kiện thuận lợi cho virus sởi lây lan nhanh chóng.

“Thực tế, nhiều địa phương đến cuối tháng 2, đầu tháng 3 mới phê duyệt kế hoạch tiêm vaccine sởi, dẫn đến chậm trễ trong triển khai chiến dịch tiêm chủng. Việc bố trí kinh phí mua sắm vaccine và vật tư y tế chưa kịp thời khiến tỷ lệ tiêm chủng không đạt yêu cầu, tạo ra khoảng trống miễn dịch nghiêm trọng”, ông Đức cho biết.

Tư tưởng “anti vaccine” và những rào cản trong tiếp cận tiêm chủng

Một nguyên nhân đáng lo ngại khác là sự gia tăng tư tưởng “anti vaccine” sau đại dịch COVID-19. Một bộ phận người dân cho rằng “tiêm hay không tiêm vaccine cũng như nhau”, lo ngại về phản ứng phụ hoặc không tin tưởng vào độ an toàn của vaccine. Điều này dẫn đến việc nhiều phụ huynh không đưa trẻ đi tiêm phòng đầy đủ.

Ngoài ra, ở các khu vực vùng sâu, vùng xa, việc tiếp cận dịch vụ y tế còn nhiều hạn chế. Tỷ lệ bà mẹ sinh con tại nhà ngày càng tăng, dẫn đến việc trẻ sơ sinh không được tiếp cận vaccine đúng thời điểm.

Dịch sởi có thể bùng phát nghiêm trọng hơn

Sởi là bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus Morbillivirus gây ra, lây lan nhanh chóng qua đường hô hấp khi tiếp xúc gần với người bệnh. Theo thống kê, 90% người chưa có miễn dịch sẽ mắc bệnh nếu tiếp xúc với bệnh nhân sởi. Trung bình, một người nhiễm bệnh có thể lây cho 12-18 người khác, cao hơn nhiều so với COVID-19.

Theo chu kỳ 5 năm, dịch sởi thường bùng phát vào các năm 2014, 2019 và nay là 2024-2025. Riêng năm 2014, hơn 110 trẻ đã tử vong do sởi. Với tốc độ lây lan mạnh và tình trạng tiêm chủng chưa đạt mức tối ưu, dịch sởi năm nay có nguy cơ nghiêm trọng hơn nếu không có biện pháp kiểm soát kịp thời.

Bên cạnh đó, sự thay đổi thời tiết trong giai đoạn giao mùa cũng tạo điều kiện thuận lợi cho virus phát triển, làm gia tăng nguy cơ lây nhiễm.

Giải pháp kiểm soát dịch sởi

Bộ Y tế nhấn mạnh, vaccine là công cụ quan trọng nhất để kiểm soát dịch sởi. Tuy nhiên, nhiều địa phương vẫn đang “đuổi theo dịch” thay vì chủ động phòng chống từ sớm.

Để ngăn chặn dịch lan rộng, các địa phương cần khẩn trương triển khai các biện pháp:

• Tăng tốc độ tiêm chủng: Chủ động mua sắm vaccine, đẩy nhanh chiến dịch tiêm bù, tiêm vét, đặc biệt tại các khu vực có tỷ lệ tiêm thấp.

• Nâng cao nhận thức của người dân: Đẩy mạnh truyền thông về lợi ích của vaccine, bác bỏ các thông tin sai lệch về tác dụng phụ của vaccine.

• Kiểm soát dịch trong cộng đồng: Thực hiện các biện pháp phòng ngừa như đeo khẩu trang, cách ly người bệnh, rửa tay thường xuyên.

Bộ Y tế cũng khuyến cáo, trẻ nhỏ đủ 9 tháng tuổi cần được tiêm vaccine phòng sởi mũi 1 và nhắc lại mũi 2 khi đủ 18 tháng tuổi. Ngoài ra, phụ huynh nên chủ động đưa trẻ đi tiêm chủng đúng lịch để đảm bảo miễn dịch, phòng tránh biến chứng nguy hiểm của bệnh.

Sởi không chỉ gây ra các triệu chứng sốt cao, phát ban, viêm đường hô hấp mà còn có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm như viêm phổi, viêm não, suy dinh dưỡng nặng. Nếu không được kiểm soát kịp thời, dịch sởi có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng hơn trong thời gian tới.

Tin tức khác

Đặt lịch hẹn tư vấn!

Chuyên gia của chúng tôi sẽ liên hệ trực tiếp với bạn.

  • Nam
    Nữ
Thiết kế 2024, bản quyền thuộc về Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Quảng Ninh
1900866814