Điều trị thay thế nghiện ma túy bằng Methadone

Người bệnh điều trị thuốc methadone tại cơ sở điều trị methadone TP Uông Bí.

Để giúp cho người nghiện ma túy có cơ hội tiếp cận và điều trị thuốc methadone một cách dễ dàng, từ năm 2011 đến nay, Quảng Ninh đã thành lập và duy trì 5 cơ sở điều trị thay thế các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc methadone tại Hạ Long, Uông Bí, Cẩm Phả, Đông Triều, Vân Đồn. Được biết, Sở Y tế đã phối hợp với các cơ quan chức năng họp bàn và tham mưu cho UBND tỉnh bố trí quỹ đất xây dựng thêm 1 cơ sở điều trị methadone tại Móng Cái trong thời gian tới. Theo thống kê của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh, sau gần 8 năm triển khai, toàn tỉnh đã có 2.114 bệnh nhân được điều trị methadone. Trong đó, bệnh nhân hiện đang được điều trị mỗi ngày là 1.216 người.

Methadone là một chất dạng thuốc phiện tổng hợp, có tác dụng tương tự như các chất dạng thuốc phiện khác, nhưng không gây nhiễm độc hệ thần kinh trung ương và không gây khoái cảm ở liều điều trị, có thời gian bán hủy dài (trung bình là 24 giờ) nên chỉ cần sử dụng 1 lần trong ngày là đủ để không xuất hiện hội chứng cai. Điều trị nghiện bằng methadone đã được các nước trên thế giới và Việt Nam đánh giá đem lại nhiều hiệu quả cho người nghiện. Theo các chuyên gia ở Việt Nam đánh giá, khi bắt đầu điều trị đến năm thứ 2 bằng methadone, người nghiện ma túy sẽ dừng hoặc giảm sử dụng ma túy bất hợp pháp. Đồng thời, người bệnh dần phục hồi sức khỏe, ổn định tâm lý và cuộc sống, tham gia vào các hoạt động lành mạnh khác, tái hòa nhập cộng đồng. Đặc biệt, từ đó giảm các hành vi phạm pháp, góp phần đảm bảo trật tự, an toàn xã hội.

Khi bắt đầu điều trị đến năm thứ 2 bằng methadone, người nghiện ma túy sẽ dừng hoặc giảm sử dụng ma túy bất hợp pháp.

Bên cạnh đó, việc triển khai các cơ sở điều trị methadone giúp cho người nghiện ma tuý dạng thuốc phiện không còn dùng chung bơm kim tiêm do tiêm chích ma tuý, góp phần làm giảm sự lây truyền HIV, viêm gan B, viêm gan C và một số bệnh xã hội.

Trước và trong thời gian điều trị methadone, người bệnh và người nhà đều được tư vấn về những vấn đề liên quan đến điều trị methadone, tầm quan trọng của việc tuân thủ điều trị, cung cấp kiến thức thay đổi hành vi, can thiệp giảm tác hại dự phòng lây nhiễm HIV, dự phòng tái nghiện... Bác sĩ Lê Thị Hoa, Phó Giám đốc Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh, cho biết: Hiện nay hành lang pháp lý triển khai điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng methadone trong các cơ sở điều trị nghiện cơ bản đầy đủ và không có nhiều vướng mắc. Theo đó, Nghị định số 96/2012/NĐ-CP của Chính phủ quy định về điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc thay thế theo hướng mở hơn, đơn giản hơn và thuận lợi hơn cho người nghiện tiếp cận với methadone. Đồng thời, cũng có những quy định chặt chẽ hơn về vấn đề tuân thủ điều trị như người đang điều trị methadone bỏ cuộc hoặc đã đạt liều duy trì mà vẫn tiếp tục sử dụng ma túy là những trường hợp sẽ đưa vào các cơ sở cai nghiện bắt buộc.

Cán bộ Phòng Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy (Công an tỉnh) tuyên truyền phòng, chống ma túy và tệ nạn xã hội cho giáo viên, học sinh Trường THCS Cái Rồng (Vân Đồn). Ảnh: Thu Hằng (Đài Vân Đồn)

Nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho người bệnh tham gia điều trị, các thủ tục hành chính đăng ký đến nay đã được đơn giản hóa. Theo đó, tất cả người nghiện ma túy có nơi cư trú rõ ràng đều được đăng ký điều trị nghiện chất dạng thuốc phiện methadone tại các cơ sở điều trị methadone trên địa bàn tỉnh. Đối với người nghiện chất dạng thuốc phiện chưa đủ 16 tuổi, chỉ được điều trị nghiện chất dạng thuốc phiện khi có sự đồng ý bằng văn bản của cha, mẹ hoặc người giám hộ hợp pháp của người đó. Cùng với đó, người tham gia điều trị methadone phải không thuộc đối tượng bị áp dụng biện pháp đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc theo quy định của pháp luật.

Người nghiện ma túy tự nguyện nộp hồ sơ đăng ký tham gia điều trị thuốc methadone tại cơ sở điều trị methadone. Hồ sơ đăng ký gồm: Đơn đăng ký tham gia điều trị nghiện chất dạng thuốc phiện Methadone (mẫu do Bộ trưởng Bộ Y tế quy định); bản sao có chứng thực của một trong các giấy tờ sau: Chứng minh nhân dân, hộ chiếu, giấy khai sinh hoặc hộ khẩu. Trong thời hạn 10 ngày làm việc, kể từ ngày nhận được hồ sơ hợp lệ đăng ký tham gia điều trị nghiện chất dạng thuốc phiện, người đứng đầu cơ sở điều trị Methadone tổ chức khám sức khỏe cho người đăng ký tham gia điều trị nghiện chất dạng thuốc phiện. Sau đó, lãnh đạo cơ sở điều trị methadone có quyết định bằng văn bản việc tiếp nhận trường hợp đủ điều kiện tham gia điều trị nghiện chất dạng thuốc phiện. Trường hợp không đồng ý tiếp nhận, phải trả lời bằng văn bản và nêu rõ lý do.

Mặc dù việc điều trị thuốc methadone là miễn phí, tuy nhiên vẫn có trường hợp bỏ điều trị; số lượng người nghiện ma túy chưa tiếp cận tham gia điều trị thuốc methadone còn khá đông. Chia sẻ với chúng tôi, bác sĩ Lê Thị Hoa cho biết thêm: Để việc điều trị methadone đạt hiệu quả cao, cùng với nỗ lực của ngành y tế thì bản thân người nghiện cần phải kiên trì, tuân thủ nghiêm túc hướng dẫn của thầy thuốc và quy định trong quá trình điều trị. Cùng với đó, gia đình, cộng đồng và toàn xã hội cũng cần quan tâm hơn nữa để người bệnh xóa bỏ mặc cảm, có thêm nghị lực, yên tâm điều trị nhằm hạn chế mức thấp nhất tỷ lệ người bỏ điều trị.