Khi nào trẻ cần sử dụng thuốc kháng sinh

Bác sĩ Dương Văn Linh, Trưởng Khoa Khám bệnh - Cấp cứu lưu, Bệnh viện Sản Nhi Quảng Ninh, khám bệnh cho trẻ.

- Việc tự ý sử dụng kháng sinh có thể gây những hậu quả gì cho trẻ, thưa bác sĩ?

+ Trong thực tế hiện nay, nhiều bậc cha mẹ tự ý mua thuốc hoặc ra hiệu thuốc kể bệnh để mua thuốc dùng cho trẻ. Việc làm này gây ra rất nhiều hậu quả nghiêm trọng cho trẻ. Khi không xác định rõ bệnh mà uống kháng sinh, có thể việc dùng kháng sinh chưa cần thiết hoặc kháng sinh đó không phải dòng kháng sinh điều trị cho đúng bệnh mà trẻ đang mắc sẽ rất dễ gây ra hiện tượng kháng kháng sinh cho trẻ và cộng đồng.

Khi trẻ đã kháng kháng sinh thì về sau quá trình sử dụng kháng sinh để tiêu diệt vi khuẩn gây bệnh sẽ khó khăn hơn, tốn kém hơn và thậm chí có trẻ đã không còn bất cứ loại thuốc kháng sinh nào có thể sử dụng được.

Việc tự ý sử dụng kháng sinh cho trẻ còn có thể gây ra ngộ độc thuốc, dị ứng thuốc, tác dụng phụ của thuốc. Các bà mẹ không biết được một số kháng sinh không được dùng cho trẻ em sẽ ảnh hưởng đến sự phát triển của con mình.

- Nhiều bậc cha mẹ còn sử dụng luôn thuốc kháng sinh dùng cho người lớn cũng như liều dùng của người lớn cho trẻ nhỏ. Bác sĩ có thể cho biết kháng sinh cho trẻ khác với thuốc kháng sinh cho người lớn như thế nào?

+ Cơ thể trẻ em có những nét khác với người lớn vì trẻ em đang trong quá trình phát triển, mức độ trưởng thành của các tổ chức chưa hoàn thiện, do đó có những đặc điểm sinh lý khác với người lớn. Ảnh hưởng của thuốc trên cơ thể trẻ em cũng có những điểm khác nhau giữa các lứa tuổi. Sự phân loại các nhóm tuổi của trẻ em chủ yếu dựa trên những biến đổi sinh học theo các giai đoạn khác nhau.

Theo Hội Nhi khoa Anh, trẻ em được chia thành các nhóm sau: Trẻ sơ sinh, dưới 1 tháng tuổi. Trẻ từ 1 tháng đến dưới 2 tuổi (trẻ ở lứa tuổi đang bú). Trẻ từ 2 đến 12 tuổi. Trẻ vị thành niên từ 12 đến dưới 18 tuổi, ở lứa tuổi này nói chung về liều lượng đối với nhiều thuốc dùng như người lớn.

Khi dùng thuốc cho trẻ khác biệt với dùng thuốc cho người lớn, như khác biệt về hấp thu thuốc, phân bố thuốc, chuyển hóa thuốc và thải trừ thuốc. Vì vậy, việc dùng thuốc cho trẻ em cần tuân thủ những quy tắc nghiêm ngặt để đảm bảo tính an toàn và hiệu quả của thuốc. Ví dụ như liều lượng thuốc tính theo cân nặng hoặc theo diện tích da của trẻ; một số kháng sinh dùng cho người lớn nhưng khi dùng cho trẻ em có thể tác động đến sự phát triển của xương, thính giác, chức năng của thận…

- Vậy khi nào trẻ cần sử dụng thuốc kháng sinh, thưa bác sĩ?

+ Điều đầu tiên tôi muốn khẳng định là các bậc cha mẹ tuyệt đối không được tự ý sử dụng thuốc kháng sinh cho con khi chưa có chỉ định của bác sĩ chuyên khoa.

Chỉ dùng kháng sinh cho các bệnh do vi khuẩn gây ra được bác sĩ chẩn đoán và điều trị theo phác đồ. Mỗi loại kháng sinh lại có tác dụng trên một số chủng vi khuẩn nhất định, nên tùy theo cơ quan bị bệnh, theo lứa tuổi, cân nặng, theo tình trạng bệnh của bé mà các bác sĩ sẽ lựa chọn thuốc kháng sinh tối ưu cũng như thời gian, đường dùng, cách dùng của kháng sinh đó. Không sử dụng kháng sinh khi chưa rõ về tình trạng nhiễm khuẩn của bé, bệnh lý do vi rút gây ra, khi cơ địa bé bị dị ứng với kháng sinh.

Khi sử dụng thuốc kháng sinh phải tuân thủ theo sự hướng dẫn của bác sĩ về loại thuốc, đường dùng, thời gian dùng, liều lượng. Phải giữ liên lạc với bác sĩ để thông báo kịp thời về tình trạng bất thường khi sử dụng thuốc và tái khám lại theo lịch hẹn để đánh giá lại tình trạng bệnh, hiệu quả của thuốc đó.

- Xin cảm ơn bác sĩ!