Phòng tránh loãng xương và tai biến gãy xương ở phụ nữ cao tuổi

Một bệnh phổ biến và gây nhiều tác hại

Hiện nay, số phụ nữ cao tuổi nhiều hơn nam giới. Do tuổi thọ con người tăng, bệnh loãng xương dẫn đến gãy xương đang trở thành một vấn đề lớn đối với phụ nữ cao tuổi. 

Bệnh thường phát triển thầm lặng, không có triệu chứng rõ rệt, cho đến một ngày nào đó người bệnh bị gãy xương. Bệnh gặp nhiều ở phụ nữ sau tuổi mãn kinh, khi cơ thể không còn sản sinh ra estrogen hoặc chỉ sản sinh ra rất ít estrogen là loại hoocmon giúp xương giữ độ vững chắc. Theo tài liệu của Tổ chức Y tế thế giới riêng tại nước Mỹ người ta ước tính có 24 triệu phụ nữ mắc bệnh loãng xương, hằng năm có 1,3 triệu người bị gãy xương. Ở nước ta theo số liệu của các cơ sở điều trị thì các bệnh thoái hóa khớp và loãng xương ở phụ nữ cao tuổi rất phổ biến. Cũng vì vậy, nhiều khi chỉ do trượt chân hoặc do một chấn thương nhỏ NCT cũng bị gãy xương, thường là gãy cổ xương tay, cổ xương chân, nguy hiểm hơn cả là gãy cổ xương đùi.

Nặng nhất là gãy cổ xương đùi, phải phẫu thuật và điều trị phức tạp. Do xương các cụ bị loãng nên nhiều khi chỉ ngã nhẹ, đập mông xuống sàn nhà cũng có thể bị gãy cổ xương đùi dẫn đến những hậu quả rất xấu. Tuổi càng cao nguy cơ gãy cổ xương đùi càng lớn vì đây là chỗ phải chịu lực lớn nhất do trọng lượng cơ thể phía trên đè xuống và phản lực từ dưới dội lên.

Nhiều cụ đã phải ngồi xe đẩy suốt những năm tháng còn lại của cuộc đời sau lần ngã tưởng như rất nhẹ trên.

Thường gặp nhất là các cụ bị trơn ngã trong buồng tắm, chỉ ngã ngồi đập mông xuống sàn nhà thôi, nhưng rất đau không đi đứng được nữa. Đến bệnh viện khám, thầy thuốc cho biết đã bị gãy cổ xương đùi, phải mổ và điều trị dài ngày. Có cụ dậy đi tiểu ban đêm, bước xuống giường vướng chân vào màn bị ngã, hoặc khi thay quần áo co một chân lên, còn một chân đứng trụ không vững nên bị ngã ngồi đập mông xuống sàn nhà và cũng bị gãy cổ xương đùi. Vì vậy, phải chú ý phòng chống bệnh loãng xương và cố gắng tránh những tai biến gãy xương cho các cụ.

Để đề phòng bệnh loãng xương và tránh tai biến gãy xương

Bệnh loãng xương thường gặp ở phụ nữ từ 50 tuổi trở lên, nhưng sự mất mát hao hụt chất xương đã bắt đầu sớm hơn, từ sau 35 tuổi, khoảng 50% sự hao hụt này xảy ra 7 năm sau mãn kinh. Tuy nhiên, bệnh loãng xương có thể tránh được bằng cách sống hợp lí, thí dụ:

-Về ăn uống: Chất canxi vô cùng cần thiết cho sự vững bền của xương, rất cần từ khi còn trẻ. Liều lượng canxi cần thiết hằng ngày là 1.200mg đối với người từ 11 đến 18 tuổi, 800mg đối với phụ nữ tiền mãn kinh, 1.500mg đối với phụ nữ sau mãn kinh. Những thức ăn giàu canxi là sữa, các loại cua, ốc, tôm, tép, vừng, cà rốt, rau xanh...

-Thể dục thể thao: Đóng vai trò quan trọng trong việc sản xuất và duy trì các chất xương, đặc biệt đối với phụ nữ sau mãn kinh. Thiếu hoạt động thể dục sẽ làm tăng sự hao hụt chất xương.

-Người cao tuổi nên cố gắng tránh bị ngã. Việc đi đứng, sinh hoạt hằng ngày trong gia đình phải cẩn thận, nhất là khi vào những nơi sàn nhà bị trơn ướt như buồng tắm. Tốt nhất là làm thêm tay vịn dọc theo tường trong buồng tắm vì là nơi các cụ dễ bị trượt chân trên nền gạch ướt.

Đi lại trong nhà, các cụ cũng nên chọn dùng loại dép có độ ma sát lớn.

Hiện nay y học chưa có phương pháp chữa khỏi được bệnh loãng xương, nhưng một số loại thuốc có khả năng hạn chế sự mất mát chất xương, tránh được gãy xương, như việc dùng estrogen có thể làm hạ thấp tỉ lệ gãy xương. Tuy nhiên, không phải ai cũng dùng được estrogen. Thuốc này tuy có tác dụng tốt đối với loãng xương và làm giảm được tỉ lệ gãy xương, nhưng lại làm tăng nguy cơ mắc các bệnh ung thư nội mạc tử cung, ung thư buồng trứng, ung thư vú, đặc biệt là đối với những người có tiền sử gia đình mắc những bệnh này, làm tăng các bệnh ở túi mật. Vì vậy, việc dùng estrogen phải thận trọng và phải do thầy thuốc chỉ định. Nói chung những người có khối u ở vú, gan hoặc niêm mạc tử cung, gia đình có tiền sử ung thư, mắc các bệnh gan hay túi mật... không nên dùng thuốc này.