Tác hại của Clo khi sử dụng quá nhiều trong khử trùng bể bơi

Phóng viên:  Xin kỹ sư cho biết, tác dụng của Clo trong  khử trùng nước nói chung và nước tại bể bơi nói riêng như thế nào?
Kỹ sư Nguyễn Văn Tú: Trước khi nói về tác dụng của Clo trong khử trùng nước thì cần hiểu cơ bản về khử trùng nước là gì? Khử trùng nước là việc giết chết hoặc khử đi hoạt tính của những vi sinh vật gây hại có trong nước. Trên thực tế, khử trùng nước thường được phân làm hai loại:
Khử trùng cơ bản: hiệu quả khử trùng cao, tiêu diệt vi sinh vật gây hại đạt mức mong muốn.
Khử trùng thứ cấp: duy trì lượng chất khử trùng có trong nước giúp ngăn ngừa sự tái phát triển của vi sinh vật gây hại.
Hiện nay, có 4 phương pháp khử trùng nước thường được áp dụng bao gồm: Khử trùng nước bằng tia cực tím UV; Khử trùng nước bằng khí ozone; Khử trùng nước bằng khí Clo; Khử trùng nước bằng Sodium hypochlorite (Clo lỏng hay nước Javen).
Bốn phương pháp khử trùng trên đều hiệu quả và được áp dụng rộng rãi trong công nghệ xử lý nước. Mỗi phương pháp có những ưu, nhược điểm khác nhau, tùy theo mục đích, yêu cầu sử dụng và tính kinh tế để lựa chọn phương pháp tối ưu nhất để áp dụng vào trong  thực tế.
Về phương pháp khử trùng nước bằng khí Clo được sử dụng rộng rãi trong công nghệ xử lý nước, đây là phương pháp khử trùng truyền thống. Cơ chế diệt khuẩn của Clo trải qua hai giai đoạn:
+ Giai đoạn đầu, khí Clo khuếch tán xuyên qua lớp màng tế bào của vi sinh vật
+ Giai đoạn hai, khi cho phản ứng với những thành phần bên trong tế bào và phá hủy quá trình trao đổi chất bên trong dẫn đến việc phá hủy tế bào, tiêu diệt vi sinh vật.
Tốc độ phản ứng quá trình khử trùng được xác định bằng động học của quá trình khuếch tán chất diệt trùng qua vỏ tế bào và động học của quá trình phân hủy men tế bào. Tốc độ quá trình khử trùng tăng khi nồng độ của chất khử trùng và nhiệt độ của nước tăng, ngoài ra tốc độ khử trùng còn phụ thuộc vào dạng không phân ly của chất khử trùng.
Tốc độ quá trình khử trùng còn phụ thuộc vào cả hàm lượng các chất hữu cơ, các cặn lơ lửng và các chất khử khác. Khi trong nước có hàm lượng cao của các chất này thì tốc độ quá trình khử trùng sẽ giảm đi đáng kể.
Phóng viên:  Chất khử trùng Clo nếu sử dụng không đúng cách hoặc quá liều lượng cho phép ở các bể bơi thì ảnh hưởng như thế nào đến sức khỏe con người, thưa kỹ sư?
Kỹ sư Nguyễn Văn Tú: Khí Clo sau khi được bơm vào nước sẽ cần một thời gian để pha trộn và tiếp xúc cần thiết để có thể khử trùng hoàn toàn những mầm bệnh. Khí Clo hoạt động như một chất oxy hóa nhanh, giúp xử lý những mùi vị hữu cơ, tuy nhiên lại để lại lượng Clo tự do dư trong nước gây ra những mùi hăng khó chịu đồng thời cũng làm giảm độ ngọt của nước. Theo Quy chuẩn Kỹ thuật Quốc gia về chất lượng nước ăn uống, sinh hoạt thì nồng độ Clo dư cho phép trong nước là 0.3-0.5mg/l, trong khi cần tới 1000ppm trở lên mới bắt đầu gây nguy hiểm.
Bình thường, Clo dư trong nước không gây ảnh hưởng quá nhiều đến sức khỏe ngoại trừ gây ra mùi khó chịu, tuy nhiên có một số trường hợp chúng có thể tạo ra những sản phẩm phụ hay những chất gây hại, có ảnh hưởng không tốt đến trẻ em, phụ nữ có thai.
Những bể bơi không được tẩy trùng đúng quy định sẽ là môi trường sống cho rất nhiều các loại khuẩn như Cryptosporidium – nguyên nhân chính gây ra bệnh tiêu chảy ở người hay khuẩn Chlamydia Trachomatis – hung thủ của viêm kết mạc ở mắt. Nhưng bể bơi chứa quá nhiều clo lại gây kích ứng da, mắt và những tác hại nguy hiểm như:
Trong môi trường nước, Clo phản ứng với mồ hôi, nước tiểu, tế bào da và các vật liệu sinh học khác để sản sinh ra đủ loại phụ phẩm. Kết quả nghiên cứu ở động vật cho thấy một vài hóa chất này có liên quan đến bệnh suyễn và ung thư bàng quang.
Một số nghiên cứu khác cho thấy những người làm công tác cứu hộ tại hồ bơi và những tay bơi chuyên nghiệp có tỷ lệ mắc bệnh suyễn cao hơn. Tương tự, những người làm việc tại hồ bơi cũng có nguy cơ bị bệnh về mắt, mũi, họng cao hơn. 
Clo vốn gây khô da và đó là lý do vì sao một số người nhận thấy da của họ ngứa ngáy và mẩn đỏ. Cũng như da, clo gây khô tóc. Ngâm tóc trong nước clo có thể gây hại cho mái tóc.

Chọn bể bơi khử trùng an toàn để bảo vệ sức khỏe

Phóng viên:  Nếu bể bơi có mùi Clo bốc lên đặc trưng gây khó chịu thì có phải là bể bơi đó không an toàn hay không? Và cách nhận biết bể bơi được khử trùng an toàn như thế nào, thưa kỹ sư?
Kỹ sư Nguyễn Văn Tú: Nếu bể bơi có mùi Clo gây sốc đặc trưng, khiến bạn cảm thấy khó chịu khi ngửi thấy thì có nghĩa là nước trong bể đã không được xử lý tốt.
Khi chọn bể bơi cần lưu ý:
Đầu tiên chúng ta nên tự đánh giá bằng các giác quan về nước bể bơi. Nếu bể bơi có mùi Clo gây sốc đặc trưng, khiến chúng ta cảm thấy khó chịu thì có nghĩa là nước trong bể đã không được xử lý tốt.
Nếu màu nước trong tự nhiên, nhìn thấy rõ đáy bể, có màu xanh vừa phải, không có vẩn đục hay vật thể lạ thì là bể nước sạch, có thể sử dụng được. Nếu bể có màu xanh bất thường (khác với màu trời) thì chúng ta không nên xuống bơi.
Nên quan sát số lượng người đến bơi vì con người cũng là 1 trong những tác nhân khiến bể bơi nhiễm "độc". Nếu số lượng quá đông, máy lọc nước tại bể sẽ không thể lọc kịp để loại bỏ các độc tố.
Nên lưu ý rằng dù ở bể bơi nào chúng ta cũng nên tắm vòi sen trước khi xuống bể nhằm hạn chế mồ hôi, mỹ phẩm… trên cơ thể ( đây là những chất tiềm năng gây ô nhiễm bể bơi). Tuyệt đối không đi tiểu dưới bể bơi. Nghiên cứu mới đây đã chỉ ra, hợp chất có trong nước tiểu kết hợp với Clo có thể gây ra nhiều tác động xấu đến sức khỏe như tổn thương tế bào di truyền, gây bệnh suyễn, ung thư...
Phóng viên: Xin cảm ơn Kỹ sư đã chia sẻ những thông tin hữu ích!