Thời gian vừa qua, nước ta liên tục ghi nhận những trường hợp tái dương tính với virus SARS-CoV-2, mặc dù đã trải qua 14 ngày cách ly theo dõi sau khi khỏi bệnh và được trở về cộng đồng. Thực trạng này, khiến người dân không khỏi băn khoăn về khả năng lây nhiễm tiềm tàng của các trường hợp đã được công bố khỏi bệnh.

Những ca tái dương tính không phải là người lành mang trùng

“Không phải là người lành mang trùng, bởi thứ trong người các ca tái dương tính chỉ là mảnh virus, không phải virus còn sống và không có khả năng lây bệnh”, đó là nhận định của Thầy thuốc nhân dân GS.TS Nguyễn Văn Kính, nguyên Giám đốc Bệnh viện Nhiệt đới Trung ương về các trường hợp tái dương tính được ghi nhận ở nước ta.

Thầy thuốc nhân dân GS.TS Nguyễn Văn Kính, Nguyên giám đốc Bệnh viện Nhiệt đới Trung ương.

Để hiểu rõ về các trường hợp này, theo GS.TS Nguyễn Văn Kính chúng ta cần phải hiểu về bản chất của phương pháp xét nghiệm virus SARS-CoV-2 đang được sử dụng hiện nay là RT-PCR: “Với RT-PCR chúng ta chỉ lấy đoạn mồi (primer) để phát hiện đoạn gen đặc trưng của virus SARS-CoV-2, nên về bản chất là phát hiện mã di truyền của virus chứ không phải là phát hiện toàn bộ con virus. Muốn phát hiện toàn bộ chúng ta phải thực hiện giải trình tự gen”.

Để khẳng định các trường hợp tái dương tính, virus SARS-CoV-2 còn khả năng hoạt động hay không thì cần phải đem phân lập, nuôi cấy. GS.TS Nguyễn Văn Kính cho biết, tất cả các trường hợp tái dương tính ghi nhận ở nước ta sau khi đem mẫu bệnh phẩm đi nuôi cấy thì virus đều không phát triển.

Trong số 11 bệnh nhân Covid-19 được ra viện ngày 5/5 có 2 trường hợp là các ca tái dương tính (BN74 và BN137).

“Các bằng chứng này cho thấy kết quả xét nghiệm RT-PCR trước đó thực chất chỉ phát hiện những mảnh ARN của virus và có thể coi đó là xác của virus” – chuyên gia này nhấn mạnh.

Trên thực tế, các trường hợp tái dương tính ở nước ta đều không có bất cứ dấu hiệu lâm sàng nào, những bệnh nhân sau khi nhập viện trở lại đều khỏe mạnh, ăn ngủ bình thường. Trong quá trình theo dõi tại bệnh viện cũng không phải điều trị bằng một loại thuốc nào. Tất cả các xét nghiệm virus SARS-CoV-2 sau khi bệnh nhân vào viện một thời gian cũng đều cho kết quả âm tính.

Trong những bệnh nhân này có người khi cách ly tại cộng đồng đã tiếp xúc với các thành viên trong gia đình. Tuy nhiên, tất cả các trường hợp F1, F2 đều đã cho kết quả âm tính. Trên thế giới cũng đã ghi nhận các trường hợp tái dương tính, và các ca này cũng đều không lây nhiễm cho bất kì ai.

Chia sẻ trong ngày ra viện, BN74 và BN137 cho biết rằng, bản thân dù được xét nghiệm tái dương tính với virus SARS-CoV-2 nhưng vẫn khỏe mạnh và không hề có triệu chứng gì.

“SARS-CoV-2 là một loại virus mới nên thế giới cần nhiều thời gian để nghiên cứu về sinh bệnh học và những khoa học cơ bản về đáp ứng miễn dịch của con virus này. Đối với những trường hợp tái dương tính, cũng cần nghiên cứu thêm về kháng thể của người bệnh. Tuy nhiên, về mặt y tế công cộng, chúng ta không cần e ngại gì với các trường hợp tái dương tính” – GS.TS Nguyễn Văn Kính kết luận.

Virus SARS-CoV-2 ở mỗi nước lại là một biến thể riêng

Bên cạnh các trường hợp tái dương tính, GS.TS Nguyễn Văn Kính cũng chia sẻ thêm về những nét đặc trưng của virus SARS-CoV-2. Theo ông, điểm đặc biệt của virus SARS-CoV-2, so với các loại virus khác trong họ corona như SARS-CoV (gây Hội chứng hô hấp cấp tính nặng) hay MERS-CoV (gây Hội chứng hô hấp Trung Đông) chính là khả năng biến đổi rất đa dạng. Virus SARS-CoV-2 hiện nay ở mỗi quốc gia, kể cả Việt Nam, lại khác một chút so với virus ban đầu ở thành phố Vũ Hán, Trung Quốc.

“Các chuyên gia đã giải mã trình tự gen của các con virus SARS-CoV-2 gây bệnh ở các nước trên khắp năm châu, và kết quả cho thấy hiện có rất nhiều biến thể khác nhau của loại virus này” – GS.TS Nguyễn Văn Kính nhận định.

Bên cạnh khả năng biến đổi, tổn thương theo dõi được trên cơ thể người bệnh, do virus SARS-CoV-2 gây ra cũng khác biệt so với những “họ hàng gần”. Cụ thể, khi bệnh nhân Covid-19 vào viện thường không diễn tiến nặng ngay, mà những tổn thương ở phổi chỉ xuất hiện sau đó gần 1 tuần, đây là điểm rất khác với SARS (bệnh nhân SARS thường viêm phổi nặng ngay sau khi vào viện).

Chuyên gia này phân tích: “Khác với SARS, MERS hay cúm, Covid-19 lại gây tổn thương ở ngoài rìa phổi, dưới đáy phổi trước sau đó lan dần vào trung tâm, cho nên thời kì đầu bệnh nhân không có biểu hiện rõ ràng về suy hô hấp, khả năng trao đổi oxy vẫn bình thường. Tuy nhiên, sau đó tổn thương phổi lại diễn tiến rất nhanh, ban đầu từ những tổn thương nốt, rồi tập hợp thành thùy và nặng hơn nữa bệnh nhân sẽ bị suy hô hấp”.