Vòng bụng và sức khỏe

Lý do là vì phần lớn bệnh nhân, ngay cả ở các nước đã có nền y tế tiên tiến, đến thầy thuốc quá trễ. Khỏi nói dông dài cũng thừa hiểu bệnh tim mạch nguy hiểm đến thế nào ở xứ mình, nơi việc khám bệnh rõ ràng chẳng thoải mái cho người bệnh. Chính vì thế mà dấu hiệu báo động, càng đơn giản càng tốt, cần được lưu ý để trái tim đừng bất ngờ bỏ cuộc.

Béo phì tất nhiên là yếu tố bất lợi vì tim phải tăng năng suất co bóp để đẩy máu, trong khi mạch máu toàn thân bị đè bẹp vì sức nặng của chính gia chủ. Do đó, phải gõ cửa thầy thuốc để tầm soát bệnh tim nếu trọng lượng cao hơn 2 số sau của chiều cao. Ví dụ, người cao 1,60 m không nên nặng hơn 60 kg.

Nhưng nếu chỉ dựa vào trọng lượng cơ thể để yên tâm khi thấy mình chưa đến độ cạnh tranh với võ sĩ sumo thì sai. Bằng chứng là không ít khách hàng của phòng cấp cứu có thể trọng trong định mức bình thường. Bằng chứng là vận động viên thể hình thường cân nặng hơn nhưng họ ít khi gặp rắc rối với huyết áp.

Khám sức khỏe mà không đo điện tâm đồ là thiếu sót lớn. Nếu được siêu âm tim càng hay vì đó là 2 phương tiện để phát hiện tình trạng thiếu máu cơ tim, rối loạn nhịp tim… Nhưng nếu tưởng chuyện gì cũng được phơi bày trên giấy trắng mực đen thì nhầm. Không dưới 40% nhồi máu cơ tim đã vào đến phòng cấp cứu nhưng không có dấu hiệu bệnh lý trên điện tâm đồ!

Chất mỡ trong máu, cụ thể là loại độc hại như triglyceride và LDL, nếu tăng cao chắc chắn là đòn bẩy cho bệnh tim mạch. Kiểm soát định kỳ, hạ mỡ trong máu đương nhiên là chuyện phải làm nếu không muốn bệnh tim mạch chiếm thế thượng phong. Nhưng nếu có lượng mỡ máu đúng y sách vở rồi tưởng ta đây dễ gì ngã bệnh thì hố nặng. Chuyên gia về bệnh biến dưỡng đã từ lâu ghi nhận hiện tượng nghịch lý là gần phân nửa số nạn nhân bại liệt vì tai biến mạch máu não trước đó không hề tăng mỡ trong máu!

Theo chuyên gia bệnh tim mạch ở Đại học Heidelberg (Đức), vấn đề cốt lõi trong bệnh tim mạch chính là làm sao để phát hiện khuynh hướng xơ vữa mạch máu càng sớm càng tốt, vì rất thường khi mạch máu xơ vữa trước khi có biểu hiện bệnh lý như tăng huyết áp, cơn đau thắt ngực… Xơ vữa mạch máu, cho dù lượng mỡ máu chưa tăng cao, bao giờ cũng đi kèm với khuynh hướng ký gửi chất béo ở thành bụng, mông, đùi.

Chính vì thế, đo vòng bụng là phương pháp đơn giản để gián tiếp đánh giá áp lực trên hệ tuần hoàn. Kết quả nghiên cứu cho thấy người có vòng bụng quá cỡ dễ là miếng mồi ngon của bệnh tim mạch. Trái lại, ráng giữ sao cho vòng bụng ở quý bà đừng quá 88 cm, ở đàn ông đừng hơn 102cm, nhất là ở bệnh nhân đái tháo đường, là một trong các biện pháp hữu hiệu để cầm chân bệnh tim mạch. Bên cạnh máy đo huyết áp, người muốn phòng bệnh tim mạch không nên thiếu trong tủ thuốc gia đình một món đơn giản, đó là thước dây để đo vòng bụng.