Điều trị sốt rét tại Bệnh viện Bệnh nhiệt đới TP.HCM.      Ảnh: T. Chương

Cách nhận biết

Trước khi bệnh khởi phát, bệnh nhân phải trải qua thời kỳ ủ bệnh, thời gian này tương ứng với giai đoạn ký sinh trùng sốt rét phát triển ở tế bào gan và chu kỳ phát triển ở hồng cầu. Ký sinh trùng sốt rét P.malariae có thời gian ủ bệnh từ 18 - 35 ngày, trung bình 21 ngày; chúng có thể phát triển chậm trong hồng cầu. Vài ngày trước khi xuất hiện cơn sốt đầu tiên, bệnh nhân thường có một số triệu chứng khởi đầu như mệt mỏi, chán ăn, buồn nôn, nôn... Trong thời gian phát bệnh, bệnh nhân thường bị sốt với đặc điểm cơn sốt cách nhau 2 ngày rất đặc trưng; khoảng cách giữa các cơn sốt có thể thay đổi. Có khi người bệnh bị sốt 2 cơn gọi là sốt đôi hoặc sốt ba, rồi sau đó ngừng một thời gian. P.malariae thường gây nên cơn sốt cách nhau 3 ngày, tương ứng với 72 giờ. Nhìn chung, cơn sốt khá nặng và kéo dài nhưng chu kỳ cơn sốt thưa; bệnh nhân không suy sụp nhiều, ít bị rối loạn trong cơ thể. Để chẩn đoán chính xác sốt rét do P.malariae, cần làm các xét nghiệm lam máu.

Ký sinh trùng sốt rét Plasmodium malariae.

Chữa trị thế nào?

Mặc dù hiện nay, chủng loại P.malariae gây bệnh sốt rét chiếm tỷ lệ thấp trong cơ cấu chủng loại ký sinh trùng, chúng chỉ khu trú đặc thù chủ yếu tại tỉnh Khánh Hòa nhưng loại ký sinh trùng này cũng đã hiện diện và được phát hiện.

Đối với việc điều trị sốt rét do nhiễm P.malariae, trong hướng dẫn chẩn đoán và điều trị bệnh sốt rét được Bộ Y tế ban hành kèm theo Quyết định số 4605/QĐ-BYT ngày 24/11/2009 quy định bệnh nhân được điều trị bằng thuốc chloroquine đơn thuần có thể mang lại hiệu quả tốt cho tất cả các đối tượng như trẻ em dưới 3 tuổi, trẻ em từ 3 tuổi trở lên, phụ nữ có thai trong 3 tháng đầu và phụ nữ có thai trên 3 tháng.

Thuốc chloroquine được Dự án Quốc gia Phòng chống sốt rét cấp miễn phí cho người dân thuộc loại chloroquine phosphate, viên 250mg; trong đó có chứa 150mg base. Liều lượng được tính theo trọng lượng cơ thể với tổng liều 25mg base/kg cân nặng, chia cho 3 ngày điều trị với ngày đầu 10mg base/kg cân nặng; ngày thứ hai 10mg base/kg cân nặng và ngày thứ ba 5mg base/kg cân nặng. Ở những cơ sở y tế không có cân trọng lượng, có thể dùng thuốc bằng số viên thuốc quy định theo nhóm tuổi ghi trong phác đồ điều trị.