Thạc sĩ - Dược sĩ Nguyễn Thị Thu Ba, Trưởng khoa Dược, Bệnh viện đa khoa Hoàn Mỹ Đà Nẵng đưa ra một số ví dụ về sự phản ứng có hại giữa thức ăn với thuốc.

Nước ép bưởi có thể làm tăng đáng kể sự hấp thu của thuốc trong cơ thể. Có hai nhóm thuốc đặc biệt lưu ý không nên dùng kèm nước bưởi gồm:

Thuốc dùng để hạ cholesterol trong máu là simvastatine và atorvastatine. Nước bưởi khi dùng chung với simvastatine (hoặc atorvastatine) có thể làm tăng sự hấp thu của thuốc lên gấp 15 lần và gây tác dụng phụ nghiêm trọng ở cơ.

Người dùng thuốc suy giảm miễn dịch dùng để chống thải ghép (tacrolimus, ciclosporine…), nếu uống nước bưởi thường xuyên sẽ gây độc hại cho thận.

Bệnh nhân tránh uống nước bưởi trong vòng hai giờ sau khi dùng các thuốc này, và nên chỉ uống ít hơn 250 ml nước bưởi mỗi ngày. Ngược lại, nước táo và nước cam không gây tương tác với thuốc.

Các thức ăn giàu vitamin K như su, bắp cải xanh, rau màu xanh đậm, trái bơ, rau ngò, rau diếp, cần ăn rất ít các thức ăn này khi đang dùng các thuốc chống đông dường uống (mục đích chống đông máu).

Các thức ăn này làm giảm tác dụng điều trị của thuốc, vì vậy nguy cơ tạo huyết khối tăng (tạo cục máu đông trong lòng mạch). Vì vậy, trong thời gian dùng thuốc chống đông đường uống, nên bớt ăn một suất rau của ngày và không nên thay đổi đột ngột thói quen ăn uống hàng ngày (như ăn nhiều lên hoặc giảm đi các loại thức ăn quen dùng).

Phải tránh uống rượu trong trường hợp bệnh nhân dùng thuốc có tác dụng trên thần kinh, bao gồm tất cả loại thuốc như an thần (thuốc giảm lo âu nhóm benzodiazepine), giảm đau hoặc giảm ho có chứa codeine hoặc tramadol, thuốc thần kinh, thuốc chống trầm cảm, chống kháng histamine chống dị ứng kinh điển.

Khi dùng đồng thời với các thuốc này, rượu có thể gây buồn ngủ và làm giảm các phản xạ, gây nguy hiểm đặc biệt khi điều khiển các phương tiện giao thông hoặc máy móc. Ngoài ra, khi dùng rượu chung với thuốc kháng viêm non-steroid hoặc aspirine có thể gây bỏng rát dạ dày hoặc tăng tiết acid dạ dày.

Các trái cây họ cam quýt (chanh, bưởi, cam: xếp theo thứ tự giảm dần về độ chua), tránh dùng chung với thuốc kháng viêm hoặc aspirine, do làm nặng thêm hoặc gây bỏng rát dạ dày, tăng lượng acid dạ dày. Nên uống thuốc kháng viêm trong bữa ăn để trộn lẫn với thức ăn làm giảm tác dụng phụ trên dạ dày.

Cà phê cũng là thứ thức uống cần tránh. Cần tránh cafeine khi đang dùng thuốc kháng sinh nhóm Quinolone như enoxacine, ciprofloxacine và norfloxacine, hoặc theophylline (thuốc trị hen có cùng tác dụng giống cafeine).

Các kháng sinh này ngăn cản thải trừ cafeine và vì thế có thể gây quá liều cafeine, dẫn đến tình trạng kích thích, hồi hộp, run rẩy, toát mồ hôi thậm chí gây ảo giác. Cafeine sẽ làm tăng tác dụng phụ của theophylline. Vì thế cần tránh dùng mọi thức ăn, đồ uống như cà phê, trà, hoặc nước giải khát có chứa cafeine trong suốt thời gian dùng thuốc kháng sinh trên hoặc đang điều trị hen bằng theophylline.

Rễ cam thảo gây tăng huyết áp. Giảm hoặc tốt hơn là nên tránh dùng cam thảo (kẹo hoặc thức uống có cam thảo) khi bị cao huyết áp.