Cán bộ Trung tâm Y tế dự phòng tỉnh và Trung tâm Y tế TP Hạ Long giám sát mật độ muỗi gây bệnh sốt xuất huyết tại phường Bạch Đằng, TP Hạ Long.

Những khó khăn

Hiện nay, Chương trình mục tiêu quốc gia y tế giai đoạn 2012-2015 gồm các dự án: Phòng, chống một số bệnh có tính chất nguy hiểm đối với cộng đồng (phong, lao, sốt rét, sốt xuất huyết, ung thư, tăng huyết áp, đái tháo đường, tâm thần, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính và hen phế quản); tiêm chủng mở rộng; chăm sóc sức khoẻ sinh sản và cải thiện tình trạng dinh dưỡng trẻ em; quân dân y kết hợp.

So với các năm trước, năm 2013, việc thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia về y tế gặp khó khăn do nguồn kinh phí bị cắt giảm, trong khi tình hình người bệnh ung thư, tăng huyết áp, đái tháo đường… có chiều hướng gia tăng. Cơ cấu giám sát, phát hiện một số loại bệnh trong Chương trình mới chỉ triển khai ở một vài địa phương. Nhiều loại bệnh có xu hướng xuất hiện nhiều hơn ở vùng đô thị, vùng công nghiệp, như: Lao, sốt xuất huyết, ung thư, đái tháo đường… nhưng các phường, thị trấn trên địa bàn không có đội ngũ cán bộ y tế khu phố. Bởi vậy, hoạt động tuyên truyền, vận động, nâng cao nhận thức cho người dân về các bệnh này dựa vào đội ngũ cộng tác viên công tác xã hội, trong khi đội ngũ này không có chuyên môn về y tế, lại kiêm rất nhiều nhiệm vụ khác của phường, thị trấn. Nhận thức của người dân về một số bệnh có tính chất nguy hiểm trong Chương trình mục tiêu còn ở mức độ dẫn đến tâm lý chủ quan, chưa đi khám, điều trị kịp thời. Bên cạnh khó khăn trong phòng, chống một số bệnh có tính chất nguy hiểm đối với cộng đồng, các đơn vị y tế trên địa bàn hiện nay còn gặp khó khăn trong thực hiện chương trình tiêm chủng mở rộng do tình trạng phản ứng nặng sau khi tiêm chủng ở một vài tỉnh, thành phố trong nước. Điều đó khiến cho các gia đình e ngại khi đưa con em mình đi tiêm phòng. Việc cải thiện tình trạng dinh dưỡng cho trẻ em ở các xã miền núi, vùng sâu, vùng xa chưa đáng kể, nhất là tình trạng suy dinh dưỡng thể thấp còi.

Chủ động trong hoạt động

Mặc dù gặp khó khăn như vậy, song mỗi đơn vị y tế đều có cách tháo gỡ của riêng mình. Do nguồn kinh phí thực hiện các dự án trong Chương trình mục tiêu quốc gia về y tế không nhiều nên các đơn vị tập trung vào công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho cộng đồng về phòng chống các bệnh có tính chất nguy hiểm; vận động người dân đưa con em đi tiêm phòng, thực hiện dinh dưỡng bữa ăn hợp lý cho trẻ để bảo vệ sức khoẻ cho trẻ và cho cộng đồng, nâng cao chất lượng giống nòi; chủ động quản lý các bà mẹ mang thai v.v..

Trong năm 2013, đã có hàng trăm nghìn lượt người được tuyên truyền về các bệnh, như: Lao, sốt xuất huyết, tăng huyết áp… Riêng Trung tâm Y tế dự phòng tỉnh đã tiến hành điều tra 1.200 người dân hiểu biết về bệnh ung thư, khám sàng lọc bệnh đái tháo đường cho hơn 6.000 người... Dẫu không được cấp kinh phí trong chương trình mục tiêu, song nhiều bệnh viện đã chủ động quản lý, điều trị bệnh nhân mắc các bệnh không lây nhiễm, tổ chức các buổi tư vấn cho bệnh nhân và người nhà bệnh nhân theo định kỳ hàng tháng. Việc cải thiện tình trạng dinh dưỡng ở trẻ em, ngoài hoạt động tuyên truyền, các đơn vị y tế còn lồng ghép cả thực hành bữa ăn dinh dưỡng cho các ông bố, bà mẹ có con dưới 5 tuổi. Bên cạnh đó, các đơn vị y tế dự phòng tuyến tỉnh, tuyến huyện còn mở hơn 90 lớp tập huấn cho khoảng 2.500 lượt cán bộ, nhân viên y tế các tuyến nhằm nâng cao năng lực thực hiện các dự án trong Chương trình mục tiêu quốc gia y tế.

Về phía các bệnh viện, trung tâm y tế có giường bệnh cũng đã chủ động nâng cao năng lực điều trị các bệnh có tính chất nguy hiểm đối với cộng đồng, như: Trang sắm các trang thiết bị y tế hiện đại, cử cán bộ, nhân viên đi học chuyên sâu ở tuyến trên, hợp tác với các bệnh viện trung ương để điều trị các bệnh này. Cụ thể như Bệnh viện Đa khoa tỉnh đang triển khai Dự án bệnh viện vệ tinh về tim mạch cho Viện tim mạch của Bệnh viện Bạch Mai; Bệnh viện Bãi Cháy liên kết Bệnh viện Tim Hà Nội để triển khai khám sàng lọc bệnh tim, nâng cao, hoàn thiện Khoa tim mạch tại đơn vị. Trong năm 2013, các bệnh viện, trung tâm y tế trên địa bàn đã thu nhận hơn 1.500 bệnh nhân lao, trong đó 533 bệnh nhân lao phổi…

Nhờ sự năng động trong hoạt động mà Chương trình mục tiêu quốc gia y tế ở Quảng Ninh trong năm 2013 đã đạt những kết quả đáng mừng. 30 bệnh nhân phong trong cộng đồng đều được theo dõi, quản lý tốt. Gần 23.700 người dân được bảo vệ phòng tránh bệnh sốt rét. Số ca sốt xuất huyết giảm 5% so với năm 2012. Hơn 2.400 bệnh nhân tâm thần ở 144/186 xã, phường, thị trấn trên địa bàn tỉnh được quản lý, uống thuốc thường xuyên, trong đó 2.067 bệnh nhân được chữa bệnh ổn định. Tỷ lệ trẻ dưới 5 tuổi suy dinh dưỡng khoảng 15,3% (năm 2012 là 15,8%). Tỷ lệ phụ nữ mang thai được quản lý chiếm tới 98,65%. Mô hình trạm y tế quân dân y kết hợp tại các xã đảo trên địa bàn tỉnh và ở Trung tâm Y tế huyện Cô Tô được thực hiện hiệu quả. Dẫu vậy, năm 2014 tới, với nguồn kinh phí cho nhiều dự án trong Chương trình mục tiêu quốc gia về y tế tiếp tục bị cắt giảm, đòi hỏi các đơn vị y tế trên địa bàn cần tiếp tục có sự cố gắng, nỗ lực hơn.