Các nhà nghiên cứu phát hiện những người bị chứng huyết áp cao ở những động mạch trung tâm, bao gồm động mạch chủ và động mạch cảnh, thể hiện kém ở những bài trắc nghiệm về xử lý hình ảnh, cũng như suy nghĩ chậm chạp và khả năng nhận diện yếu hẳn đi. Thông thường, các biện pháp đo huyết áp được thực hiện ở động mạch ở cánh tay, trong khi đó việc kiểm tra tình trạng sức khỏe của các động mạch trung tâm lại có thể giúp đánh giá các khả năng nhận thức của não, theo trưởng nhóm nghiên cứu Matthew Pase, của Đại học Swinburne ở Melbourne. Các động mạch trung tâm kiểm soát trực tiếp nguồn máu lên não. “Nếu có thể ước tính được huyết áp ở các động mạch trung tâm, chúng ta có thể dự đoán hiệu quả hơn chức năng nhận thức và sự suy giảm nhận thức”, chuyên gia Pase phát biểu trong hội nghị thường niên của Tổ chức Khoa học về tâm lý.

Cơ chế hoạt động

Khi quả tim đập, máu bơm thành các chùm tia, nhưng các động mạch trung tâm rất linh hoạt, co giãn tùy ý để duy trì nguồn cung cấp máu cho não. Khi con người già đi, các động mạch trung tâm cứng dần, và với độ đàn hồi bị giảm bớt, não nhận được ngày càng nhiều máu chứa áp suất cao, từ đó làm tổn hại khả năng nhận thức.

Trong cuộc nghiên cứu, Pase và đồng sự tiến hành xem xét liệu sự liên hệ giữa huyết áp với chức năng nhanh thể hiện mạnh hơn ở động mạch trung tâm so với cách đo thông thường ở động mạch tay. Họ kiểm tra 493 người Úc độ tuổi từ 20 đến 82, hầu hết là người da trắng và không ai hút thuốc lá hoặc có tiền sử đột quỵ hay mất trí nhớ. Những người tham gia được yêu cầu thực hiện các bài kiểm tra về nhận thức, từ xử lý hình ảnh, trí nhớ, các khả năng nhận diện và xử lý tốc độ. Các chuyên gia cũng thu thập chỉ số huyết áp ở tay và động mạch trung tâm.

Huyết áp và nhận thức

Các nhà nghiên cứu phát hiện huyết áp cao ở cánh tay có liên quan đến sự thể hiện kém hơn trong bài tập xử lý hình ảnh thị giác, nhưng huyết áp cao ở động mạch trung tâm lại ảnh hưởng đến điểm số ở nhiều bài kiểm tra hơn, bao gồm xử lý hình ảnh thị giác, nhận thức và xử lý tốc độ. “Điều này cho thấy huyết áp trung tâm là “máy đo” nhạy cảm hơn nhiều với tình trạng suy giảm nhận thức do tuổi tác”, chuyên gia Pase kết luận.

Để mở rộng cuộc nghiên cứu dựa trên những phát hiện mới, Pase muốn biết liệu giảm huyết áp trung tâm, có thể thực hiện bằng cách bỏ thuốc lá, tập thể dục thường xuyên hoặc cắt lượng muối hấp thu mỗi ngày, có thể bảo vệ con người trước tình trạng xói mòn tư duy và nhận thức hay không.

Kết quả nghiên cứu của Đại học Swinburne đã được công bố trên chuyên san Psychological Science số mới nhất.