Trong những năm qua, thông qua các nguồn vốn đầu tư, hỗ trợ Quảng Ninh đã triển khai nhiều hoạt động nhằm cải thiện điều kiện vệ sinh môi trường, giáo dục để người dân thay đổi hành vi vệ sinh cá nhân. Nhờ đó tỷ lệ người dân được tiếp cận nước sạch ngày càng tăng; môi trường nông thôn được cải thiện, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống của nhân dân theo hướng văn minh, hiện đại và bền vững.

Riêng năm 2011, toàn tỉnh đã hoàn thành và đưa vào sử dụng hơn 2.000 công trình bao gồm (hệ cấp nước tập trung, cấp nước tự chảy, giếng đào, bể nước mưa) nâng tỷ lệ dân có nước sinh hoạt hợp vệ sinh đạt 86% (tăng 3% so với năm 2010). Từ nguồn nước sạch của các công trình cấp nước tập trung, hệ cấp nước tự chảy không ít hộ dân vùng sâu, vùng xa đã thoát khỏi cảnh vượt đường rừng, lội suối hàng chục km để lấy nước sinh hoạt. Không chỉ cấp nước tới các hộ dân, việc cấp nước và vệ sinh cho nhà trẻ, trường học, trạm y tế và các cơ sở công cộng đã được quan tâm. Đến hết năm 2011, trên địa bàn tỉnh có khoảng 93% tổng số trường học, nhà trẻ, lớp mẫu giáo; 100% tổng số trạm xá xã và trụ sở UBND xã có nhà tiêu và nước sinh hoạt hợp vệ sinh. Bên cạnh mục tiêu về cấp nước sinh hoạt, Chương trình đã hoàn thành cơ bản mục tiêu số hộ có nhà tiêu hợp vệ sinh. Cùng với tỷ lệ đạt được về số hộ có nhà tiêu hợp vệ sinh, thời gian qua trong toàn tỉnh số chuồng trại chăn nuôi đã được cải tạo và xây dựng mới khoảng đạt gần 70%. Số chuồng trại chăn nuôi được xử lý bằng công nghệ biogas đảm bảo vệ sinh môi trường khu vực nông thôn tập trung chủ yếu ở huyện Đông Triều, TX Quảng Yên.

Trạm cấp nước tập trung phường Nam Hoà, TX Quảng Yên được xây dựng từ nguồn vốn Chương trình mục tiêu quốc gia NS&VSMTNT góp phần cung cấp nước sinh hoạt hợp vệ sinh cho người dân đảo Hà Nam.

Để đạt được kết quả trên, tỉnh đã chú trọng công tác tuyên truyền nhằm nâng cao nhận thức của cộng đồng đối với việc sử dụng nước sạch và vệ sinh môi trường. Đặc biệt, việc huy động vốn, nguồn lực đầu tư cho chương trình được quan tâm và có mức tăng trưởng khá. Đặc biệt trong năm 2011, nguồn vốn đầu tư của tỉnh cho chương trình có mức tăng rất lớn là nền tảng để hoàn thành mục tiêu đề ra. Tổng nguồn vốn đầu tư cho NS&VSMT trên 115 tỷ đồng (gồm vốn Chương trình mục tiêu, chương trình xây dựng nông thôn mới và vốn huy động nhân dân). Đặc biệt, công tác quản lý chương trình đã hình thành thể chế phân quyền, phân cấp minh bạch, chủ động trong đầu tư. Nhận thức của người dân, chính quyền cơ sở có chuyển biến rõ rệt là yếu tố quan trọng để thúc đẩy tiến trình xây dựng nông thôn mới theo hướng văn minh hiện đại. Trong năm 2011, Trung tâm Nước sạch và Vệ sinh môi trường nông thôn quản lý sau đầu tư 1 công trình, và 32 công trình do các xã quản lý. Tính đến thời điểm hiện nay 100% các trạm cấp nước nông thôn đã có chủ, hệ số khai thác công suất tăng từ 47% lên 60%. Các hệ thống cấp nước tập trung đã có thu (nguồn kinh phí thu từ bán nước thương phẩm đạt trên 3 tỷ đồng/năm). Đáng chú ý, việc xử lý nguồn chất thải trong chăn nuôi và dự án khí sinh học (Biogas) đã thu hút được nhiều hộ dân tham gia và thực hiện tốt tại các địa phương như: Đông Triều, Quảng Yên, Hải Hà, Ba Chẽ...

Gia đình anh Nịnh Văn Long ở thôn Tân Tiến, xã Đồn Đạc (Ba Chẽ) chăn nuôi vài chục con lợn, do vậy nguồn chất thải rất lớn. Do vậy, anh đã mạnh dạn đầu tư xây hầm biogas 15m3. Anh cho biết: Trước đây, chất thải từ động vật thường được ủ để bón ruộng. Nhà nào không làm ruộng thì đổ trực tiếp ra mương máng, gây mùi, ruồi muỗi, ô nhiễm trầm trọng. Sau khi lắp đặt hầm biogas, không những chuồng trại trở nên sạch sẽ hơn mà gia đình còn tiết kiệm được tiền mua gas, than đốt.

Có thể thấy, hiệu quả mà Chương trình mục tiêu quốc gia NS&VSMTNT mang lại thời gian qua rất thiết thực. Tuy nhiên, theo đánh giá của Trung tâm NS&VSMTNT nguồn nước mặt hiện nay có chiều hướng suy kiệt ảnh hưởng tới sự hoạt động của các công trình cấp nước tự chảy, nhiều giếng đào, giếng khoan thiếu nước, chất lượng và trữ lượng nguồn nước sinh hoạt không ổn định, khả năng quản lý công trình cấp nước của các địa phương còn hạn chế chưa đạt yêu cầu đề ra. Nhiều công trình chưa phát huy hết công suất, chất lượng nước đầu ra thấp, người dân chưa hài lòng với dịch vụ nước sạch.

Để đảm bảo đủ nguồn lực thực hiện được các mục tiêu đã xây dựng, về lâu dài cần được đầu tư xây dựng các công trình cấp nước tập trung theo quy mô xã hay liên xã nhằm đảm bảo khai thác nguồn nước hiệu quả mang tính bền vững; tăng cường các khoản vay ưu đãi, tín dụng cho lĩnh vực cấp nước và vệ sinh môi trường... góp phần cải thiện, nâng cao chất lượng cuộc sống cộng đồng, phát triển kinh tế gắn liền bảo vệ môi trường, tài nguyên thiên nhiên, hướng tới mục tiêu xây dựng nông thôn mới phát triển bền vững.